Positief studienieuws over nieuwe behandelmogelijkheden en prognostische markers gaan veelal samen met behoefte aan specifieke moleculaire diagnostiek. Prof. dr. John Martens (Erasmus MC) licht de ontwikkelingen toe op het vlak van het opsporen van ESR1-mutaties voor de behandeling met elacestrant, het bepalen van tumorinfiltrerende lymfocyten (TIL’s) en de uitdagingen rondom de diagnostiek van twee verschillende antilichaam-geneesmiddel-conjugaten.
Moleculaire diagnostiek bij mammacarcinoom heeft nog geen heel prominente plaats, zo steekt Martens van wal. ‘In de primaire setting worden eigenlijk alleen ER en HER2/neu bepaald. Pas verderop in het behandeltraject wordt er soms moleculaire diagnostiek gedaan, namelijk voor mutaties in PIK3CA die relevant zijn voor de behandeling met alpelisib. In Nederland is besloten deze diagnostiek voornamelijk op de primaire tumor toe te passen.’
ESR1-mutaties
ESR1-mutaties worden bijvoorbeeld nog niet meegenomen in de diagnostiek, maar het opsporen ervan wordt wel belangrijk wanneer de ER-activatieremmer elacestrant in Nederland beschikbaar komt en dat effectief lijkt met name in patiënten met ESR1-mutaties, zo vertelt Martens.1 Dergelijke activerende mutaties in ESR1 zijn echter zelden of nooit te detecteren in de primaire tumor omdat het zogenaamde verworven mutaties zijn. Uit onder meer eigen onderzoek weet Martens echter dat zo’n 30 procent van de mammacarcinomen die progressief worden na één of meerdere lijnen hormonale therapie een activerende mutatie in ESR1 verkrijgen. ‘Dat zijn dé patiënten die met moleculaire diagnostiek moeten worden gevonden voor dit medicijn. In principe kan de ESR1-mutatie opgespoord worden in materiaal dat beschikbaar is na resistentie, dus in het bloed van de patiënt of in een biopt van de gemetastaseerde tumor. Vaststaat dat er met de introductie van elacestrant een nieuwe moleculaire diagnostische arm geïnitieerd gaat worden, die er op dit moment voor borstkanker nog niet is.’ Iets dat volgens Martens al wel klaarligt om geïmplementeerd te worden, is het bepalen van de mate van tumorinfiltrerende lymfocyten (TIL’s) in de primaire tumor bij triple-negatieve mammacarcinoom.
