Nieuwe oncologische medicijnen vallen tegenwoordig doorgaans in de categorie “dure geneesmiddelen”. Dat betekent in de praktijk vaak dat de overheid eerst met de fabrikant gaat onderhandelen over de prijs voordat het middel in het verzekerde pakket wordt opgenomen. Wat houdt deze “sluisprocedure” in en wat gebeurt er daarna?
Een geneesmiddel dat in een klinische (fase 2- of 3-) studie zijn kwaliteiten heeft bewezen, kan niet zonder meer door een specialist in Nederland worden voorgeschreven. Eerst is de EMA aan zet, die beslist of de klinische effecten van het middel zodanig zijn dat zij toelating van het medicijn tot de markt toelaten. Vervolgens moeten in Nederland – als het een oncologisch geneesmiddel betreft – nog een aantal zaken worden geregeld. Ten eerste is een positief advies van de Commissie BOM van de NVMO over de inzet van het medicijn zeer wenselijk. Daarnaast moet de financiële vergoeding van het medicijn zijn geregeld; het nieuwe medicijn moet worden opgenomen in het verzekerde pakket en het ziekenhuis moet een inkoopafspraak maken met de zorgverzekeraars. Pas dan kan de internist-oncoloog het betreffende nieuwe medicijn zonder problemen voorschrijven aan geïndiceerde patiënten.
‘Bij het toelaten van een nieuw medicijn tot het verzekerde pakket kijkt de overheid naar de totale budgetimpact – de prijs maal het aantal patiënten per jaar – die het toelaten van het medicijn heeft’, vertelt prof. dr. Jos Kosterink, hoogleraar klinische farmacie (UMC Groningen). Sinds 2015 heeft de minister de zogeheten “sluis” ingesteld voor intramurale geneesmiddelen die naar verwachting een hele hoge landelijke budgetimpact zullen hebben. Medicijnen die in de sluis belanden worden uitgesloten van de basisverzekering. Voor deze medicijnen vraagt de minister het Zorginstituut om een beoordeling. Zo nodig onderhandelt het ministerie daarna met de fabrikant over de prijs van het geneesmiddel. De minister wil dit doen voor medi cijnen met een budgetimpact van 40 miljoen euro of meer, of voor middelen die meer dan 50.000 euro per patiënt per jaar kosten, en daarnaast een budgetimpact van 10 miljoen euro of meer hebben. De formele vaststelling van de sluis vindt overigens pas binnenkort plaats, gedurende het demissionaire kabinet is het niet behandeld.
