Microsatellietinstabiliteit (MSI) beïnvloedt de respons op immuuntherapie en de prognose van de patiënt. Het is daarmee een belangrijke biomarker. Bijzonder is dat deze los staat van het type tumor, vertellen prof. dr. Kees Punt, internist-oncoloog in het Amsterdam UMC, locatie AMC, en dr. Nicole van Grieken, patholoog in het Amsterdam UMC, locatie VUmc.
MSI wordt veroorzaakt door een defect mismatch repair systeem (MMR), een mechanisme waarmee DNA-fouten worden hersteld. Bij MSI ontbreken een of meer eiwitten van het MMR-systeem en kunnen puntmutaties in het DNA accumuleren. MSI-tumoren kunnen voorkomen als erfelijke vorm (de ziekte van Lynch) vanwege een kiembaanmutatie. Daarbij hebben alle lichaamscellen een mutatie in een van vier betrokken genen MLH1, PMS2, MSH2 of MSH6. Dit geeft een sterk verhoogd risico op enkele vormen van kanker, met name colorectaal carcinoom. Daarnaast is er een sporadische vorm van MSI-tumoren, waarbij hypermethylering van de promotor van het MLH1 de oorzaak is. Het gen komt daardoor niet tot expressie waardoor het eiwit niet wordt gevormd. Dit wordt vooral gezien bij ouderen.
MSI kan met verschillende testen worden aangetoond. Daarna kan verdere analyse plaatsvinden naar de oorzaak van de MSI: is het de erfelijke of de sporadische vorm?
Kleuring of PCR
De microsatelliet instabiele vorm van colorectaal carcinoom komt voor bij circa 15% van de patiënten, dat percentage is in gemetastaseerde setting overigens veel lager. De meeste MSI-tumoren zijn sporadisch, maar circa 5% van alle colorectaal carcinomen ontstaat in het kader van Lynch-syndroom. De multidisciplinaire richtlijn schrijft sinds 2015 voor dat MSI moet worden bepaald bij alle patiënten met colorectaal carcinoom jonger dan zeventig jaar. Het doel was met name om patiënten met Lynch-syndroom op te sporen. Tegenwoordig wordt de MSI-status ook als predictieve biomarker gebruikt.
