In de meest recente versie van de richtlijn voor prostaatkanker van de European Association of Urology (EAU) heeft PSMA-PET-CT een meer prominente plaats gekregen. Ook bij tumoren met een intermediair risico en slechte prognose is nu PSMA-PET-CT geïndiceerd om te komen tot een nauwkeurige stadiëring. Nucleair geneeskundige prof. dr. Daniela Oprea-Lager geeft uitleg.
Wordt bij een man prostaatkanker vastgesteld, dan is de hamvraag altijd of het om een klinisch relevante of een indolente tumor gaat. Anders gezegd: is er meteen een actieve behandeling nodig of kan de patiënt vooralsnog actief vervolgd worden? De eerste stap die tegenwoordig meestal wordt gezet om een antwoord op die vraag te krijgen, na de beoordeling door de uroloog met een rectaal toucher, is het uitvoeren van een multiparameter MRI van de prostaat. ‘Het structureel beoordelen van diverse parameters van het MRI-beeld leidt tot een zogeheten PI-RADS-score van de tumor, uitgedrukt in een getal op een schaal van 1 tot 5’, legt Oprea-Lager uit. ‘Bij een PI-RADS van 1 of 2 is het onwaarschijnlijk dat de tumor klinisch relevant is. Een PI-RADS van 3 of hoger is doorgaans reden om biopten te nemen van de tumor voor pathologische onderzoek.’ De uitkomst van de (meestal MRI-geleide) biopten wordt weergegeven in de gleasonscore, of grade group (GG) – op basis van de International Society of Urological Pathology (ISUP). Deze waarde geeft de agressiviteit van de tumor weer en dus de noodzaak van al dan niet (direct) behandelen.
INDICATIE VERRUIMD
Is er een noodzaak tot (direct) behandelen, dan hangt het van de verdere initiële stadiëring van de tumor af waaruit die behandeling precies gaat bestaan. Volstaat bijvoorbeeld een lokale behandeling of is er meer nodig? Bij die precieze stadiëring speelt tegenwoordig de nucleaire geneeskunde, met name middels PSMA-PET-CT, een belangrijke rol (zie kader). Oprea-Lager: ‘De afgelopen jaren heeft diagnostische PSMA-PET-CT een opmars gemaakt in de kliniek als “werkpaard” voor de stadiëring van prostaatkanker. Dat komt voort uit de zeer hoge gevoeligheid en nauwkeurigheid waarmee PSMA-PET-CT in staat is om positieve lymfeklieren en afstandsmetastasen van prostaatkanker te detecteren. PSMA-PET-CT kan kleinere laesies, namelijk al vanaf 3 mm, in lymfeklieren en op afstand beter zichtbaar maken dan MRI, CT of cholinePET-CT. De aan- of afwezigheid van laesies in de lymfeklieren en/of op afstand is medebepalend voor de precieze TNM-stadiëring en uiteindelijk voor de soort behandeling die zal worden gestart.’
