Tijdens het congres van de European Association of Urology in Madrid zijn diverse abstracts gepresenteerd van studies die een relatie leggen tussen biomarkers en de keuze of het succes van behandelingen bij prostaatcarcinoom. Dr. Robert van Soest bespreekt er een paar en geeft aan in hoeverre de resultaten hiervan relevant zijn voor de klinische praktijk in Nederland.
Als eerste bespreekt Van Soest het onderzoek naar de PSA-dichtheid als voorspeller van actieve behandeling bij patiënten bij wie na een benigne prostaathyperplasie (BPH)operatie per toeval prostaatkanker in stadium T1a/b wordt aangetroffen.1 ‘Deze tumoren worden soms bij mannen die worden geopereerd wegens BPH ontdekt bij het histologisch onderzoek. Over het algemeen worden patiënten met deze tumoren – indien ISUPscore 1 – gevolgd met actieve surveillance gezien hun lage risico op progressie. Bij sommige patiënten treedt in de loop van de tijd progressie op waardoor een actieve behandeling nodig is, zoals radicale prostatectomie of bestraling. De groep patiënten met een toevallig gevonden tumor na een BPH-operatie is relatief klein en in de richtlijnen is niet goed gedefinieerd welk beleid we bij hen moeten volgen.’
SIGNIFICANTE VOORSPELLER
Onderzoekers onder leiding van Alfredo Distante, uroloog in Cochin Hospital in Parijs, voerden een retrospectieve analyse uit bij 93 patiënten die tussen 2016 en 2023 vanwege BPH enucleatiechirurgie van de prostaat ondergingen en bij wie per toeval prostaatkanker werd vastgesteld. Aanvankelijk werden deze patiënten, die allen een levensverwachting hadden van minstens tien jaar, gevolgd met actieve surveillance. Uiteindelijk ondergingen 35 patiënten een actieve behandeling. De auteurs berekenden postoperatief de PSA-dichtheid door de PSA-waarde te delen door het volume van het resterende deel van de prostaat. Ze voerden vervolgens een regressieanalyse uit om te bepalen of de PSA-dichtheid in de prostaatrest voorspellend is voor een actieve behandeling. De auteurs corrigeerden voor bekende prognostische parameters zoals het T-stadium en de gleasonscore. Uit de regressieanalyse bleek dat alleen de PSA-dichtheid in de prostaatrest een significante voorspeller was van een actieve behandeling, met een odds-ratio van 3,44. De voorspellende waarde was sterker dan die van het T-stadium, de PSA-waarde of de gleasonscore.
