Pembrolizumab, een PD-1-remmer (programmed death 1), wordt hopelijk binnenkort vergoed voor de behandeling van patiënten met gemetastaseerd niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC) in de eerste lijn. Longarts-oncoloog dr. Jeroen Hiltermann (UMCG) vindt deze vorm van immuuntherapie die de rem van tumorinfiltrerende T-cellen kan afhalen een mooie toevoeging aan het arsenaal van medicijnen die de levensduur van patiënten met longcarcinoom kunnen verlengen wanneer curatieve behandeling niet meer mogelijk is.
‘We leven in een relatief goede tijd voor longcarcinoompatiënten, omdat we hen steeds beter en gerichter kunnen behandelen’, zegt Hiltermann. Hij signaleert twee grote vooruitgangen: doelgerichte therapie, meestal gegeven aan niet-rokers, en immuuntherapie, die juist het beste werkt bij patiënten die lang hebben gerookt. ‘De kans dat immuuntherapie aanslaat is bij rokers – omdat zij vaak heel veel mutaties in hun tumorcellen hebben – veel groter. Hoe hoger de mutational burden van de tumor, hoe groter de kans dat de tumorcellen eiwitten vormen die immunogeen zijn. Die eiwitten kunnen in potentie het immuunsysteem aanzetten tot een immuunrespons. Wanneer met immuuntherapie een rem van het immuunsysteem wordt afgehaald, is er een gerede kans dat de tumor daadwerkelijk herkend en aangevallen wordt’, legt Hiltermann uit. Bij ongeveer 80 procent van de longcarcinoompatiënten hangt de ziekte samen met roken; bij 1 op de 5 dus niet. Niet-rokers hebben meestal weinig mutaties in hun tumorcellen. Bij hen ligt een drivermutatie vaak ten grondslag aan het ontstaan van het longcarcinoom. Zo’n drivermutatie zit bij longcarcinoom meestal in het gen voor EGFR of ALK. ‘Het is belangrijk om daarop te testen, zodat je de 10 tot 20 procent van de patiënten die zo’n mutatie heeft een medicijn kunt geven dat het specifieke molecuul aanpakt dat bij hen voor de tumorgroei zorgt. Deze groep reageert slechter dan de andere patiënten op immuuntherapie. Dit komt waarschijnlijk doordat hun type longcarcinoom veel minder mutaties heeft. De groep longcarcinoompatiënten die een drivermutatie heeft, moet je dus juist niet behandelen met immuuntherapie, maar met doelgerichte tyrosinekinaseremmers.’
‘Testen op drivermutatie in EGFR- of ALK-gen is belangrijk voor het kunnen geven van doelgerichte behandeling’
